INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy

Menedżer artystyczny 333901

• Agent usług artystycznych.
• Agent.
• Impresario.
• Manager artystyczny.
• Menedżer.
• Przedstawiciel artysty.
• Reprezentant artysty.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 3339 Business services agents not elsewhere classified.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja M – Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w październiku 2018 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Monika Kamieńska – Akademicki Ośrodek Inicjatyw Artystycznych, Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna, Łódź.
• Aleksandra Stachura-Krzyształowicz – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Anna Wierzchowska-Woźniak – Uniwersytet Jagielloński, Format – A, Kraków.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Łukasz Baka – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Maria Konarska – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Małgorzata Przybyszewska – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Agnieszka Szczechura – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Mirosław Żurek – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Anna Węgrzynowicz – Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
• Robert Wolny – Uniwersytet Ekonomiczny, Katowice.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Edyta Kaszyca – Pałac Młodzieży, Katowice.
• Izabela Pyszkowska – Poradnia Doradztwa Zawodowego i Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Elbląg.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Menedżer artystyczny pomaga podopiecznemu ⁹, czyli twórcy ¹³, twórcy-artyście lub artyście ¹ w zarządzaniu jego karierą i pośredniczy w kontaktach z otoczeniem. Podopiecznym może też być grupa / zespół artystów. Praca może być realizowana w różnych dziedzinach kultury i sztuki, takich jak np.: teatr, film, muzyka, plastyka, fotografia, literatura, choreografia, moda, taniec.

Opis pracy

Menedżer artystyczny zarządza zasobami ludzkimi, finansowymi, rzeczowymi i informacyjnymi. Główny cel to generowanie zysków artysty / zespołu oraz kształtowanie wizerunku sprzyjającego osiągnięciu celu w ścisłej i twórczej współpracy z podopiecznym.

Najważniejszym zadaniem menedżera artystycznego jest rozpoznanie potrzeb podopiecznego i zapewnienie mu komfortu pracy oraz zarządzanie jego karierą. Zarządzanie to polega na pomocy podopiecznemu w rozwoju zawodowym i osobistym poprzez motywowanie, planowanie, organizowanie, kierowanie, kontrolowanie i wspieranie w podejmowanie decyzji. Praca menedżera wymaga umiejętności strategicznego myślenia, negocjacji, rozwiązywania trudnych problemów i konfliktów oraz zarządzania ryzykiem ¹⁴.

Menedżer artystyczny pracuje przede wszystkim z ludźmi i dla ludzi. Współpracuje z różnymi grupami osób, które są zainteresowane twórczością podopiecznego, którego menedżer reprezentuje. Są to: klienci i odbiorcy sztuki, dziennikarze i przedstawiciele wszystkich rodzajów mediów, ale także współpracujący w realizacji celów artystycznych inni twórcy i artyści, np. członkowie zespołu muzycznego, fotografowie realizujący sesje zdjęciowe, współtwórcy dzieł audiowizualnych (dla aktora występującego w teatrze czy w filmie to np. reżyser, scenograf, choreograf, realizator dźwięku, operator kamery itp.). Poza tym agencje reklamowe, agencje i specjaliści Public Relations ¹¹ oraz w zależności od dziedziny sztuki np. wytwórnie fonograficzne, wydawnictwa książkowe, galerie sztuki. Ważne są publiczne i prywatne instytucje kultury (teatry, domy kultury, firmy i korporacje prywatne itp.).

W ramach zawodu menedżer artystyczny istnieje wiele specjalizacji, np. personal manager ⁸, event manager ⁶, road manager ¹², PR manager, product manager ¹⁰, booking manager ³.

W zawodzie tym ważna jest refleksja nad podejmowanymi działaniami względem podopiecznego (traktowanie jego rozwoju artystycznego całościowo, niezależnie od tego, w jakim momencie kariery podopiecznego menedżer go reprezentuje).

Sposoby wykonywania pracy

Menedżer artystyczny wykonuje pracę w relacji człowiek – człowiek. Jego praca polega na:

• wspieraniu artysty w sytuacjach biznesowych i osobistych oraz podejmowaniu decyzji,
• wzbudzaniu u podopiecznego motywacji do realizacji wyznaczonych celów i zadań,
• organizowaniu i kontrolowaniu logistyki,
• negocjowaniu i przygotowywaniu umów,
• planowaniu działań i ustalaniu harmonogramu pracy,
• kształtowaniu wizerunku i budowaniu marki artysty,
• czuwaniu nad całokształtu działań artysty,
• koordynowaniu przepływu informacji pomiędzy osobami zaangażowanymi we wspólne projekty,
• dbałości o dobre relacje z artystą / zespołem przy podejmowaniu ewentualnych mediacji i negocjacji dla dobra artysty/artystów.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2, 3.3, 3.4 i 3.5. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Praca menedżera artystycznego może być wykonywana między innymi: we własnym mieszkaniu, biurze, środkach transportu publicznego (pociąg, tramwaj, autobus, metro) i prywatnego (samochód), pomieszczeniach przeznaczonych do spotkań, hotelach, salach koncertowych i teatralnych oraz ich zapleczach, na tzw. backstage’u ². Część pracy może być wykonywana zdalnie, przy użyciu technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (telefon, e-mail, itd.).

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Menedżer artystyczny w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• telefony komórkowe i stacjonarne,
• komputery z typowym oprogramowaniem biurowym umożliwiającym przygotowanie ofert, prezentacji, gromadzenie i przechowywanie danych niezbędnych do planowania i przygotowywania pracy,
• oprogramowanie do przeglądania zasobów internetu, wysyłania i odbierania poczty elektronicznej,
• komunikatory umożliwiające komunikację online,
• prasę specjalistyczną, którą prenumeruje i czyta,
• drukarki, skanery i inne urządzenia biurowe,
• samochód.

Organizacja pracy

Menedżer artystyczny musi być dyspozycyjny 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu – również 365 dni w roku, wliczając dni ustawowo wolne od pracy, święta, wakacje, imprezy okolicznościowe.

Menedżer artystyczny wykonuje pracę indywidualnie, co wymaga dobrej samoorganizacji i dyscypliny.

Codzienne działania to: planowanie, organizowanie, kierowanie, kontrolowanie i podejmowanie decyzji oraz stały kontakt z podopiecznym, kontakt i spotkania z potencjalnymi klientami. Ważne jest, by mieć na uwadze i dostosować odpowiedni do sytuacji, często reprezentacyjny, elegancki ubiór.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

W zawodzie menedżer artystyczny największym zagrożeniem jest stałe i duże obciążenie stresem i związane z tym m.in. ryzyko chorób serca, nadciśnienie tętnicze.

Dodatkowo negatywny wpływ na pracownika mają czynniki zewnętrzne, takie jak hałas, często ostre światło, praca w niekomfortowych warunkach pogodowych. Niebezpieczeństwo może się wiązać z koniecznością przemieszczania się pod presją czasu, która generuje wypadki komunikacyjne.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód menedżer artystyczny ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu mowy,
• sprawność narządów równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• spostrzegawczość,
• zmysł równowagi,
• ostrość słuchu,
• ostrość wzroku;

w kategorii sprawności i zdolności

• uzdolnienia kierownicze i organizacyjne,
• zdolność formułowania i prezentowania opinii,
• zdolność rozwiązywania konfliktów,
• podzielność uwagi,
• wyobraźnia i myślenie twórcze,
• dobra pamięć,
• przywództwo,
• łatwość wypowiadania się w mowie i w piśmie,
• łatwość przerzucania się z jednej czynności do drugiej,
• zdolność analizowania sytuacji i podejmowania ryzyka,
• zdolność rozwiązywania problemów podopiecznego,
• zdolność rozgraniczania pracy zawodowej od życia prywatnego,
• predyspozycje do postępowania z ludźmi;

w kategorii cech osobowościowych

• komunikatywność,
• samodzielność,
• wysoka kultura osobista,
• empatia,
• odpowiedzialność za innych,
• dyspozycyjność,
• asertywność i motywowanie,
• odporność emocjonalna,
• radzenie sobie ze stresem,
• serdeczność,
• samokontrola,
• zainteresowania artystyczne.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.6. Kompetencje społeczne; 3.7. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Praca w zawodzie menedżer artystyczny pod względem wydatku energetycznego należy do prac lekkich. Występuje w niej jednak znaczące obciążenie umysłowe związane np. z analizowaniem, rozwiązywaniami problemów i podejmowaniem decyzji.

Zawód menedżer artystyczny związany jest z komunikacją międzyludzką oraz z częstym przemieszczaniem się, dlatego ważna jest ogólna sprawność fizyczna i zdolność nawiązywania kontaktu, relacji z drugim człowiekiem.

Przeciwwskazaniami do wykonywania zawodu są m.in.: wady wzroku i słuchu nie poddające się korekcji, wady wymowy utrudniające porozumiewanie się. Funkcjonowanie w warunkach ciągłego stresu, pod presją czasu utrudnia pracę osobom z chorobami układu krążenia i układu nerwowego. Przeciwskazaniem do wykonywania zawodu mogą być niektóre choroby psychiczne, które mogą być przeszkodą do wykonywania pracy zgodnie z oczekiwaniami podopiecznego i klientów.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie menedżer artystyczny nie ma określonego niezbędnego wykształcenia, choć wskazane jest minimum wykształcenie średnie ze względu na konieczność prowadzenia dokumentacji i komunikacji na wysokim poziomie profesjonalizmu.

Przez pracodawców preferowane jest doświadczenie z kręgu artystycznego oraz wykształcenie wyższe I i/lub II stopnia na kierunkach związanych z kulturą i sztuką (np. kulturoznawstwo, projektowanie kultury) oraz menedżerstwem (zarządzanie kulturą i mediami).

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Nie występują specyficzne wymagania w zakresie tytułów zawodowych, kwalifikacji i uprawnień dla kandydata do pracy w zawodzie menedżer artystyczny. Przydatne są kwalifikacje związane z zarządzaniem czy wiedza na temat dziedziny sztuki, w której działa podopieczny, z którym współpracuje menedżer artystyczny.

Pomocnym przy zatrudnieniu w zawodzie menedżer artystyczny jest dyplom ukończenia studiów I lub II stopnia, ewentualnie podyplomowych np. na kierunku kulturoznawstwo, projektowanie kultury, zarządzanie kulturą i mediami.

Ponadto dodatkowym atutem są:

• dobra orientacja w bieżącej sytuacji branży kulturalnej,
• zaświadczenia i certyfikaty potwierdzające znajomość języków, w szczególności języka angielskiego na poziomie minimum B2, umiejętność obsługi komputera,
• prawo jazdy kat. B.

Przydatne są także kompetencje z zakresu:

• zarządzania zasobami własności intelektualnej,
• znajomości prawa autorskiego,
• wiedzy psychologicznej,
• zasad funkcjonowania mediów oraz narzędzi służących rozwijaniu kompetencji kluczowych dla podopiecznego,
• orientowanie się w podstawowych aktach prawnych różnych gałęzi prawa (cywilnego, administracyjnego, finansowego), regulujących działalność artystyczną,
• umiejętność sporządzania i zawierania umów zgodnie z obowiązującym prawem.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

W zawodzie menedżer artystyczny nie istnieje tradycyjna ścieżka awansu zawodowego. Rozwój zawodowy opiera się w głównej mierze na zdobywaniu doświadczenia zawodowego oraz na podnoszeniu i poszerzaniu kwalifikacji zawodowych, kompetencji.

Menedżer artystyczny może rozwijać własną działalność gospodarczą i stać się szefem grupy menedżerów. Po ich zatrudnieniu pełni funkcje kierownicze (planowanie i nadzór nad podwładnymi).

W ramach rozwoju zawodowego może zdecydować się na wąską specjalizację w zawodzie, np.: event manager, booking manager, product manager w firmie fonograficznej.

W firmach organizujących eventy ⁵ istnieje hierarchiczna struktura pracowników umożliwiająca awans zawodowy w tradycyjnym rozumieniu, czyli podział stanowisk na junior i senior event-menedżer.

Swoistym awansem dla menedżera artystycznego może stać się awans (wzrost popularności) artysty znajdującego się pod jego opieką, co zwiększa prestiż i dochody ich obu.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2018 r.) w zawodzie menedżer artystyczny nie ma możliwości potwierdzania kompetencji zawodowych w edukacji formalnej oraz pozaformalnej.

Uczelnie wyższe potwierdzają uzyskanie tytułu licencjata lub magistra kończącego proces kształcenia na kierunku np. kulturoznawstwo, projektowanie kultury lub zarządzanie kulturą i mediami.

Menedżer artystyczny może rozwijać i doskonalić swoje kompetencje zawodowe poprzez uczestnictwo w szkoleniach z branży menadżerskiej, np. menedżer zarządzania zasobami ludzkimi.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie menedżer artystyczny może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie menedżer artystyczny wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Wspieranie podopiecznego w sytuacjach biznesowych i osobistych oraz w podejmowaniu decyzji.
• Z2 Wzbudzanie u podopiecznego motywacji do realizacji wyznaczonych celów i zadań.
• Z3 Planowanie działań i ustalanie harmonogramu pracy.
• Z4 Organizowanie i kontrolowanie logistyki.
• Z5 Kierowanie pracą zespołową.
• Z6 Negocjowanie i przygotowywanie umów.
• Z7 Zapewnianie ochrony praw autorskich.
• Z8 Prowadzenie public relations podopiecznego.
• Z9 Komunikowanie się i współpracowanie z mediami.

Kompetencja zawodowa Kz1: Wspieranie podopiecznego w rozwoju zawodowym i osobistym obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Planowanie i organizowanie pracy własnej oraz podopiecznego obejmuje zestaw zadań zawodowych Z3, Z4, Z5, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz3: Zapewnianie ochrony prawnej interesów podopiecznego obejmuje zestaw zadań zawodowych Z6, Z7, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz4: Kształtowanie wizerunku podopiecznego obejmuje zestaw zadań zawodowych Z8, Z9, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie menedżer artystyczny powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Przestrzegania określonych w standardach etycznych i normach zawodowych zasad uczciwości, rzetelności, poufności, lojalności oraz zapobiegania konfliktom podczas wspierania podopiecznego w jego rozwoju zawodowym i osobistym.
• Przestrzegania tajemnicy zawodowej.
• Współpracowania z innymi osobami w realizacji zdań na rzecz podopiecznego twórcy lub artysty.
• Przyjmowania odpowiedzialności w zarządzaniu powierzonymi zasobami ludzkimi, finansowymi, informacyjnymi i rzeczowymi.
• Podejmowania mediacji w sytuacjach trudnych.
• Zarządzania zmianą i sytuacją kryzysową.
• Oceniania i korekty własnych postaw i zachowań, w tym ustawicznego rozwijania swoich kwalifikacji w zakresie wspierania podopiecznego w jego rozwoju zawodowym i osobistym.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu menedżer artystyczny.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu menedżer artystyczny

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie menedżer artystyczny nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Menedżer artystyczny może prowadzić własną działalność gospodarczą, pracować w prywatnych firmach typu agencje artystyczne, castingowe ⁴ lub eventowe oraz firmy fonograficzne, a także prowadzić impresariaty publicznych instytucji kultury, np. domów kultury, galerii, teatrów.

Nie ma obecnie (2018 r.) wiarygodnych danych pokazujących rzeczywistą skalę zapotrzebowania na pracowników w zawodzie menedżer artystyczny. Z publicznych wypowiedzi twórców i artystów wynika jednak, że na rynku pracy brakuje doświadczonych menedżerów, którzy mogliby wesprzeć rozwój ich kariery. Publiczne instytucje kultury także potrzebują wykwalifikowanej i doświadczonej kadry zarządzającej. W praktyce przeważa opcja samozatrudnienia, czyli prowadzenie własnej działalności gospodarczej.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) w ramach systemu edukacji zawodowej w Polsce nie prowadzi się kształcenia w zawodzie menedżera artystycznego. Zawód ten nie wymaga posiadania formalnego wykształcenia czy uprawnień zawodowych. Istotne jest jednak wieloletnie doświadczenie w branży artystycznej i znajomość zagadnień z zakresu sztuki i kultury.

Zarówno publiczne, jak i niepubliczne uczelnie i szkoły wyższe oferują studia I (licencjackie) i II (magisterskie) stopnia oraz podyplomowe na kierunkach, których ukończenie może być pomocne w wykonywaniu zawodu, jak np.:

• kulturoznawstwo,
• projektowanie kultury,
• zarządzanie kulturą i mediami.

Szkolenie

Menedżer artystyczny może podjąć szkolenie w ramach różnych niepublicznych instytucji szkoleniowych.

Przykładowo, tematyka szkoleń może dotyczyć takich zagadnień, jak:

• warsztat praktyka – tworzenie kosztorysu i scenariusza eventu,
• współpraca z mediami.

Organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.

Obecnie (2018 r.) wynagrodzenie osób pracujących w zawodzie menedżer artystyczny waha się w granicach od 2100 zł do nawet 30000 zł brutto miesięcznie w zależności od aktywności artysty, którym się opiekuje oraz od jego dochodów.

Stawki wynagrodzenia uzależnione są m.in. od:

• miejsca wykonywania pracy (wielkość ośrodka jest z reguły skorelowana z poziomem wynagrodzenia),
• zakresu obowiązków oraz od tego, czy menedżer zarządza karierą jednego podopiecznego, czy też pracuje w firmie prywatnej lub publicznej instytucji kultury.

Stawki rynkowe ustalane są z reguły na podstawie cywilnoprawnych umów agencyjnych i oscylują w granicach od 10% do nawet 50% od uzyskanych zysków.

Należy wziąć pod uwagę, że umowy agencyjne mogą być rozliczane w określonym czasie (np. w cyklu comiesięcznym) lub też po zrealizowaniu projektu.

W zawodzie menedżer artystyczny możliwe jest zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami.

Warunkiem niezbędnym do zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w tym zawodzie jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L) – pod warunkiem, że niepełnosprawność ta jest możliwa do skorygowania za pomocą implantów lub aparatów słuchowych,
• z wadami i dysfunkcją wzroku (04-O), w przypadku możliwości skorygowania ich szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
• z niewielką dysfunkcją kończyn górnych (05-R), która nie wyklucza pracy przy komputerze, wymagane jest wówczas dostosowanie sprzętu komputerowego,
• z innymi rodzajami niepełnosprawności wynikającymi z chorób układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowo-płciowego i in. – pod warunkiem, że praca nie wymaga znacznego wysiłku fizycznego oraz/lub jest zorganizowana jest w taki sposób, aby pracownik miał możliwość regularnego przyjmowania leków i dokonywania niezbędnych zabiegów pielęgnacyjno-medycznych (np. zastrzyków insulinowych).